W polskiej pamięci historycznej jest zaskakująco mało miejsca dla ludzi nauki. Wynika to zapewne z tragicznych wydarzeń XVIII wieku, w konsekwencji których Polska utraciła niepodległość. Z tego też powodu naszą narrację historyczną zdominowały wydarzenia o charakterze militarnym oraz ludzie wojennego rzemiosła. O ludziach nauki zapominamy. W powszechnej świadomości istnieją chyba tylko dwa nazwiska – Mikołaj Kopernik oraz Maria Curie-Skłodowska. To niewiele w ponadtysiącletniej historii Polski. Wystarczy jednak troszkę bliżej przyjrzeć się historii naszej nauki i okaże się, że grono wybitnych postaci jest całkiem spore – tylko pamięć o nich zanikła częściowo lub całkowicie.
Stowarzyszenie Nostra Patrumque Memoria powstało po to, aby przywracać pamięć o tych ludziach. Dlatego zapraszamy serdecznie na spotkanie w ramach cyklu "Wielcy Polacy - nieznani wynalazcy". W trakcie spotkania porozmawiamy o kilku wybitnych naukowcach, a bliżej przyjrzymy się postaciom trzech z nich. Pokażemy trzy krótkie, dziesięciominutowe filmy, poświęcone Stefanowi Bryle, Janowi Czochralskiemu i Ignacemu Mościckiemu.
Stefan Władysław Bryła (17 sierpnia 1886 - 3 grudnia 1943)
To on zaprojektował najwyższy w czasach przedwojennych obiekt w Polsce, który jednocześnie był drugim co do wysokości w Europie (Prudential w Warszawie). Odpowiedzialny był również za konstrukcję katowickiego drapacza chmur – Mister Katowitz, a także najwyższego budynku ówczesnego świata – Woolworth Building. Jako pionier spawalnictwa zrewolucjonizował budowę mostów – odpowiadał za skonstruowanie pierwszego na świecie stalowego mostu drogowego spawanego elektrycznie. Był patriotą, który już w czasach okupacji niemieckiej opracowywał plan odbudowy kraju ze zniszczeń wojennych. Jako wierny swej pracy wykładowca za tajne nauczanie zapłacił wysoką cenę – był więziony przez gestapo. Chociaż współcześni uważali go za jednego z najwybitniejszych inżynierów, historia obeszła się z nim dość niewdzięcznie – Stefan Bryła nadal czeka na należne mu miejsce w panteonie budowniczych niepodległej Polski.
Jan Czochralski (23 października 1885 - 22 kwietnia 1953)
Trudno wyobrazić sobie współczesny świat bez smartfonów, tabletów czy konsoli do gier. Niełatwo uwierzyć, że komputery mogłyby mieć wciąż rozmiary dużego pokoju, a do ich zasilania potrzebny byłby cały prąd wytwarzany przez małą elektrownię. Tymczasem świat mógłby wciąż tak wyglądać. A już na pewno rewolucja technologiczna znacznie by się opóźniła, gdyby nie odkrycie polskiego uczonego – profesora Jana Czochralskiego – sprzed ponad 100 lat. Według szacunków Polskiego Towarzystwa Wzrostu Kryształów nazwisko Czochralskiego jest dziś najczęściej wymienianym nazwiskiem polskiego naukowca na świecie. Znaczenie jego badań i wynalazków stawia się nierzadko w jednym rzędzie z dokonaniami Mikołaja Kopernika i Marii Skłodowskiej-Curie.
Ignacy Mościcki (1 grudnia 1867 - 2 października 1946)
Polacy znają Ignacego Mościckiego przede wszystkim jako trzeciego Prezydenta RP, związanego z sanacją polityka II Rzeczpospolitej, słynącego z zamiłowania do blichtru i pełnych przepychu ceremonii. Jeśli nawet ktoś wie, że był on inżynierem, naukowcem, to o jego dorobku naukowym i wynalazkach ma mgliste pojęcie. Szkoda, ponieważ było ich niemało – ponad 28 prac naukowych i 46 patentów polskich i zagranicznych, wycenianych na miliony dolarów w początkowych latach XX wieku. Przez kilka lat mocno związany z Chorzowem - od 1922 roku zajmował się odbudową tutejszych zakładów azotowych. O jego wielkim patriotyzmie zaświadczyć może fakt, że po wyborze na prezydenta II RP prawa do swoich patentów nieodpłatnie przekazał państwu polskiemu.